Ijtimoiy-gumanitar fanlar

SHAXSGA IJTIMOIY GURUHLAR TA’SIRINING PSIXOLOGIK MEXANIZMLARI VA IJTIMOIY BOSIMNING NAZARIY TALQINLARI

Shaxs, guruh ta’siri, ijtimoiy bosim, psixologik moslashuv, konformizm, identitet, ichki ziddiyat, taqlid, bo‘ysunish.

Authors

  • Zarnigor XAYRULLAYEVA International school of finance technology and science instituti tayanch doktoranti, Uzbekistan

Maqolada shaxs va ijtimoiy guruhlar o‘rtasidagi psixologik munosabatlar tahlil qilinib, guruh ta’sirining shaxs qarorlariga ko‘rsatadigan ta’sir mexanizmlari yoritilgan. Turli nazariy yondashuvlar asosida – E. Dyurkgeymning ijtimoiy faktlar nazariyasi, Z. Freydning ichki nazorat (superego) konsepsiyasi, S. Ashning konformizmga oid tajribalari, L. Festingerning kognitiv dissonans nazariyasi, A. Banduraning ijtimoiy o‘rganish modeli, H. Tajfelning identifikatsiya g‘oyalari, S. Milgramning bo‘ysunish tajribalari va E. Eriksonning identitet shakllanishiga doir qarashlari asosida guruh bosimining psixologik xususiyatlari ko‘rib chiqilgan. Tadqiqotda nazariy-analitik metodlar asosida shaxsning ichki psixologik jarayonlari va guruh ta’siriga javob reaksiyalari konseptual jihatdan tahlil qilindi. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, shaxs ijtimoiy bosimni nafaqat tashqi ko‘rsatmalar, balki o‘zini guruhda anglash, unga moslashish va ijtimoiy qadriyatlar tizimiga qo‘shilish orqali ham qabul qiladi.