EASTERN PHILOSOPHY AND ARTIFICIAL INTELLIGENCE: A COMPARATIVE ANALYSIS OF THE CONCEPT OF INTELLECT IN THE WORKS OF AL-FARABI, IBN SINA, AND NAVOI
This article analyzes the concept of intellect in the works of the great representatives of Eastern philosophy – al-Farabi, ibn Sina (Avicenna), and Alisher Navoi – and compares it with the modern understanding of artificial intelligence. The study highlights the metaphysical and spiritual aspects of reason in Eastern thought and contrasts them with the functional and computational models of intellect in contemporary technology. The philosophical foundations of artificial intelligence, its similarities and differences with human reason, as well as its ethical and epistemological implications, are examined. The article aims to reinterpret the intellectual heritage of the East in the light of modern philosophical and technological discourse.
1. Al-Farabi. (1993). Risāla fī ma‘ānī al-‘aql [Aql ma’nolari haqida risola]. – Bayrut: Dar al-Mashriq.
2. Ibn Sino (Avicenna). (1952). Kitāb ash-Shifā (Kitob ash-Shifo’). – Qohira: Al-Maktabat al-Misriyya.
3. Navoiy, A. (2003). Mahbub ul-qulub. – Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi adabiyot va san’at nashriyoti.
4. Navoiy, A. (1991). Hayrat ul-abror. – Toshkent: Fan nashriyoti.
5. Ruzmetov, Sh. (2022). Sharq falsafasida aql va tafakkur masalalarining falsafiy tahlili. – Toshkent: Fan nashriyoti.
6. Karimov, A. (2023). Sun’iy intellekt falsafasi: zamonaviy qarashlar va Sharq tafakkuri bilan uyg‘unlik. – Toshkent: Yangi asr avlodi.
7. Saidov, B. (2021). Al-Farobiy falsafasida aql va ma’naviyat muammosi. – Falsafa va hayot jurnali, №2, 56–63-betlar.
8. Abdullayeva, M. (2020). Ibn Sino tafakkurida bilish nazariyasi va ruh konsepsiyasi. – Toshkent: O‘zbekiston Milliy universiteti nashriyoti.
9. Rakhmonov, U. (2021). Sun’iy ong va inson tafakkurining gnoseologik qiyosi. – Ilm va innovatsiyalar jurnali, 5(3), 112–120.
10. Yusufov, I. (2019). Navoiy asarlarida aql, axloq va komillik g‘oyalari. – Andijon: Innovatsiya nashriyoti
Copyright (c) 2025 «ACTA NUUz»

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.






.jpg)

1.png)





