Ijtimoiy-gumanitar fanlar

IBN MOLIK “ALFIYYA” ASARIDA KELTIRGAN YORDAMCHI FE’LLARNING MUSTAQIL MA’NODA KELISH HOLATLARI

Ibn Molik, Alfiyya, kana va unga o‘xshash fe’llar, arab tili grammatikasi, yordamchi fe’llar, Basra va Kufa maktablari, morfologiya, sintaksis, semantika, fe’l tizimi, zamon va holat ifodasi, nahv ilmi.

Mualliflar

  • Avazbek OCHILOV, O‘zDJTU Arab tili tarjima nazariyasi va amaliyoti kafedrasi o‘qituvchisi, Uzbekistan

Ushbu maqolada Ibn Molikning “Alfiyya” asarida keltirilgan o‘n uchta fe’lning morfologik, semantik va sintaktik xususiyatlari tahlil qilinadi. Tadqiqotda ushbu fe’llarning mustaqil hamda yordamchi vazifalarda qo‘llanishi, ularning gap strukturasidagi o‘rni hamda zamon va holatni ifodalashdagi funksional farqlari yoritiladi. Maqolada ,حرب ,لاز ,سيل ,تاب ,ىسمأ ,ىحضأ ,حبصأ ,لظ ,راص ,ناك
فتئ, انفك, دام kabi fe’llarning turlari, qo‘llanilish holatlari keng tahlil qilinadi. Muallif ushbu fe’llarni nafaqat zamon bildiruvchi birliklar, balki ot kesimli gaplarni fe’l asosidagi tuzilmalarga aylantiruvchi grammatik markaz sifatida baholaydi. Shuningdek, maqolada Basra va Kufa nahviy maktablari talqinining tafovutlariga e’tibor qaratilib, “Kana va unga o‘xshash fe’llar”ning arab tili grammatik tizimidagi nazariy ahamiyati yoritiladi. Natijada “Alfiyya” arab nahv ilmining chuqur grammatik asoslarini ifodalovchi metodik manba sifatida tahlil etiladi.