BRONZA DAVRIDA MARKAZIY OSIYO QADIMIY AHOLISINING MIGRATSIYALARI TIZIMI XORAZM VOHASI MISOLIDA

  • Xamdam MATYAKUBOV Urganch davlat universiteti dotsenti, PhD
Keywords: bronza davri, migratsiya tizimi, urug‘chilik jamoasi, ko‘chmanchi chorvadorlar, xo‘jalik sohalari, madaniy xo‘jalik tiplari.

Abstract

Aholi sonining ko‘payishi, xo‘jalik sohalarining rivojlanishi, Markaziy Osiyoda keng hududlarni o‘zlashtirishga, chuchuk suv manbalari hamda tabiiy resurslarga boy yerlarni urug‘chilik jamoalari tomonidan egallab olishga sabab bo‘lib, aloqa yo‘llari jadal taraqqiy topgan. Markaziy Osiyoda qadimiy aholisining migratsiyalari – qabila-elatlar, qadimgi xalqlarning hududlar bo‘ylab keng miqyosda ko‘chishi jarayonlari, ko‘p holatlarda madaniy va iqtisodiy jihatdan taraqqiyotga xizmat qilib, etnomadaniy an’analarning qorishib ketishiga ko‘maklashgan. Maqolada bronza davrida Markaziy Osiyo qadimiy aholisining migratsiyalari tizimi Xorazm vohasi misolida ko’rib chiqilgan

References

Алексеев В. П., Аскаров А. А., Ходжайов Т. К. Историческая антропология Средней Азии. – Ташкент: “Фан”, 1990. – C. 101-105.

Аманбаева Б. Э., Рогожинский А. Е., Мэрфи Д. Могильник Шагим-новый памятник эпохи бронзы Восточной Ферганы // Археологические исследования в Узбекистане. 2004-2005 гг. – Тошкент: “Фан”, 2006. – С. 256-265.; Аванесова Н. А. Зеравшанский вариант Андроновской историко- культурной общности // Ўзбекистон археологияси мустақиллик йилларида: ютуқлар ва истиқболлар. – Самарканд, 2006. – С.34-38.

Askarov A. Ancient agricultural culture of the Bronze Age in the south of Uzbekistan. – Tashkent: “Fan”, 1977. – 232 p.; Sarianidi V. I. Ancient farmers of Afghanistan. – M.: “Nauka”, 1977. – 170 p.

Бижанов Е. Б. Мезолитические и неолитические памятники Северозападного Устюрта // Археология Приаралья. – Ташкент: “Фан”, 1982. – C.14-37.

Грязнов М.П. Пастушеские племена Средней Азии в эпоху развитой и поздней бронзы // КСИА. 1970. № 122. – С. 40-41.

Итина М. А. История степных племен Южного Приаралья // Тр. ХАЭЭ. – M., 1977, T. X. – C. 104-127.

Итина М. А. К истории изучения бронзового века Южного Приаралья // Приаралье в древности и средневековье. – М.: ИВЛ, 1998. – С. 88.

Итина М.А. Раскопки могильника тазабагъябской культуры Кокча 3 // MXЭ. – M., 1960. Вып. 5. – С. 41-74.

Итина М. А. Взаимодействие земледельческих цивилизаций Средней Азии с их «варварской» периферией в эпоху бронзы // Древние цивилизации Востока. – Ташкент: “Фан”, 1986. – С. 132-133.

Кудайбергенов С. Ш. Оролбуйи қадимги давр алоқа йўллари тизимида // Марказий Осиё тарихи ва археологияси: анъаналар, инновациялар ва истиқболлар. – Тошкент, 2021. – Б. 59-63.

Кузьмина Е. Е. О южных пределах распространения степных культур эпохи бронзы в Средней Азии // Памятники каменного и бронзового века Евразии. – М.: “Наука”, 1964. – С. 148-154.; Гулямов Я. Г., Исламов У., Аскаров А. Первобытная культура... С. 187-207.; Сарианиди В. И. Степные племена эпохи бронзы в Маргиане // CA. – М., 1975, № 2. – С. 20-28.; Виноградова Н. М., Кузьмина Е. Е. Контакты земледельческих и степных племён в эпоху бронзы // Восточний Туркестан и Средняя Азия в системе культур древнего и средневекового Востока. – М.: “Hayкa”, 1986. – С. 126-151.

Матякубов Х. Қадимги Хоразмда миграция жараёнлари // Ўрта Осиë тарихи ва маданияти. – Тошкент, 2014. – Б.122-129.

Мавлонов Ў. М. Марказий Осиёнинг қадимги йўллари. – Ташкент : “Академия”, 2008. – Б. 14-19.

Низовья Аму-дарьи, Сарыкамыш, Узбой. История формирования и заселения. // МХЭ. – М., 1960. Вып. 3. – С. 345.

Проблемы этнической географии и картографии / Ответ. Редактор С.И.Брук. – М.: “Наукa”, 1978. – С. 86-89.

Ртвеладзе Э. В. Цивилизации государства: культуры Центральной Азии: – Ташкент. 2005. – С. 32-33.

Сагдуллаев А.C., Тоғаев Ж. Э. Миграции эпохи бронзы в Центральной Азии // Проблемы истории, археологии и этнологии Центральной Азии. – Ташкент. 2018. – С. 88-94.; Sagdullaev A, Abdullaev I, Tagaev J. Historical reconstruction the Bronze and Early Iron age of Central Asia: ethnocultural processes, migrations and economic relations // Cultural Heritage of Uzbekistan. From Petroglyphs to the Present Days. – Lublin, 2022. – Pp. 23-33.; Сагдуллаев A. C., Шайдуллаев A. Ш., Тогаев Ж. Э. Одревневосточных и евразийских миграциях в Центральную Азию // Поволжская археология. – Казань, 2023. № 4. – С.113-128.

Сагдуллаев А. С., Шайдуллаев А. Ш., Тогаев Ж. Э. О древневосточных... С 116.

Толстов С. П. По древним дельта Окса и Яксарта. – М.: ИBЛ, 1962. – С.61.

Толстов C. П. Қадимги Хоразм маданиятини излаб...Б. 79-80.

Трофимова Т. А. Древнее население Хорезма по данным антропологии // MXЭ. – M., 1959. Вып. 2. – С. 15-29. 22. Виноградов А. В. О распространении наконечников стрел кельтеминарского типа // Этнография и археология Средней Азии. – М.: “Наука”. 1979. – С.8.

Черенцов В. Н. К вопросу о сложении уральского неолита // История археология и этнография Средней Азии. – М.: “Наука”. 1968. – С. 41-55.; Формозов А. А. О роли закаспийского и приаральского мезолита и неолита в истории Европы и Азии // СА. – М., 1971. № 1. – С. 22-35.

Published
2025-03-19
How to Cite
MATYAKUBOV, X. (2025). BRONZA DAVRIDA MARKAZIY OSIYO QADIMIY AHOLISINING MIGRATSIYALARI TIZIMI XORAZM VOHASI MISOLIDA . News of the NUUz, 1(1.2), 15-17. https://doi.org/10.69617/nuuz.v1i1.2.6393