TARIXIY TOPONIMLAR: ARAB TILI TA’SIRIDA SHAKLLANGAN ISPAN VA O‘ZBEK GEONOMIK MODELI
##submission.downloads##
Ma’lumki, VIII asrdan boshlangan arablar istilosi Piriney yarim oroli hamda Movarounnahr (Markaziy Osiyo) hududlari til tizimi va toponimikasiga sezilarli ta’sir ko‘rsatgan. Arab tilining lug‘aviy qatlamiga mansub ko‘plab atamalar nafaqat umumiy leksikaga, balki geografik nomlar – toponimlar tizimiga ham kirib borgan. Ushbu maqolada ispan va o‘zbek tillarida uchraydigan arabcha toponimlar etimologiyasi, ularning fonetik moslashuvi va tarixiy asoslari lingvistik va madaniy kontekstda tahlil qilindi. Jumladan, ispan tilidagi Guadalupe, Almería, Alhambra, Guadalajara kabi nomlar hamda o‘zbek tilidagi Rabot, Balandrabot, Qo‘shrabot toponimlari tahlil etildi. Mazkur toponimlar o‘zaro geografik uzoqlikka qaramay, umumiy semantik ildizlarga ega, bevosita arab tilining har ikki hudud til tizimidagi izlarini yaqqol ko‘rsatadi. Ushbu tadqiqot arab, ispan va o‘zbek madaniyatlari o‘rtasidagi tarixiy-lingvistik aloqalarni chuqurroq anglashga xizmat qiladi hamda translingvistik hodisalar va madaniy merosni tadqiq etishda muhim ilmiy asos bo‘la oladi.
1. Bakhronova D. (2019). Axiological evaluation as the base of knowledge and cultural research of Spanish and Uzbek languages. International Journal of Recent Technology and Engineering (IJRTE), 8-jild, 2S11-son, 2019-yil sentyabr. DOI: 10.35940/ijrte.B1486.0982S1119.
2. Dadabayev X.A. (1981). Qadimgi o‘zbek tilida harbiy leksika. Filologiya fanlari nomzodi ilmiy darajasi uchun yozilgan avtoreferat. - Toshkent, 1981. 21-bet.
3. Dadaboyev K., & Bakhronova D. (2021). The linguistic formation of defense and engineering terms in Uzbek language. Religación. Revista De Ciencias Sociales Y Humanidades, 6(30), e210871. DOI: 10.46652/rgn.v6i30.871.
4. Eshonqulov B.X. (1996). Hozirgi o‘zbek adabiy tilida arabcha lug’aviy o‘zlashmalarning paradigmatik assimilyatsiya munosabati. Filologiya fanlari nomzodi (PhD) dissertatsiyasi. – Toshkent.
5. Kazakbayeva G.A. (2006). O‘zbek tilidagi arabizmlarni o‘rganishda o‘zlashmalarni nazariy tahlili. Tarix, tarixshunoslik, iqtisodiyot, tilshunoslik va adabiyot masalalari, ilmiy maqolalar to‘plami. - Moskva: IV RAN.
6. Nurmonov A. (2002). O‘zbek tilshunosligi tarixi. – Toshkent: O‘zbekiston.
7. Qorayev S. (2005). O‘zbekiston viloayati toponimlari. – Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi.
8. Qorayev S. (2006). Toponimika. – Toshkent: O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati.
9. Temirov Sh. (2019). Samarqand viloyati oronimlarining lingvistik tahlili. Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi. – Qarshi.
10. Темуров Азизбек. (2024). Влияние арабского языка на испанский язык. Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences// https://oriens.uz/journal/article/vliyanie-arabskogo-yazika-na-ispanskiy-yazik/
Mulkiiyat (c) 2025 «O‘zMU XABARLARI»
Ushbu ish quyidagi litsenziya asosida ruxsatlangan Kreativ Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International litsenziyasi asosida bu ish ruxsatlangan..
.jpg)
.png)
