АНАЛИЗ МАНАКИБОВ О БЕЗЫМЯННЫХ СВЯТЫХ, УПОМИНАЕМЫХ В ПРОИЗВЕДЕНИИ «МАСНАВИ- ЙИ МА’НАВИ» ДЖАЛАЛАДДИНА РУМИ
В данной статье проводится научный анализ образов безымянных святых, упоминаемых в произведении Джалаладдина
Руми «Маснави-йи Ма’нави». Цель исследования – доказать, что Руми конструирует этих фигур не как конкретных
исторических личностей, а как универсальные духовные типы. В поэтике «Маснави» безымянный святой – это не персона
с биографией, а символическое воплощение духовной зрелости. Наличие анонимности здесь является не недостатком
информации, а сознательным художественно-мистическим приемом. В статье анализируются механизмы этой типизации
с помощью типологического, сравнительного и семантического анализа, а также посредством контент-анализа
манакибных текстов. По итогам исследования доказано, что в логике Руми критерий святости не привязан к
индивидуально-исторической биографии: анонимность выводит сакральный образ за пределы конкретного времени и
конкретной личности. В рамках суфийского мировоззрения отсутствие имени отражает идею фана – исчезновения
индивидуального «я». Таким образом, делается вывод, что в художественном мире Руми безымянные святые выполняют
функцию создания универсальной духовной личности, превосходящей историческую идентификацию и превращающейся
в тип-символ.
1. Aktaş H. Yeni Türk Şiirinde İbrahim Edhem Okulu ve Misyonu. – Edirne: Yort Savul Yayınları, 2008.
2. Akyüz Y. Türk Eğitim Tarihi. – Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2008.
3. Chittick W.C. The Sufi Path of Love: The Spiritual Teachings of Rumi. – Albany: SUNY Press, 1983.
4. El-Fârûkî L.L. İslâm Kültür Atlası. – İstanbul: İnkılab Yayıncılık, 1999.
5. Ernst C. W. The Shambhala Guide to Sufism. – Boston: Shambhala Publications. 1997.
6. Karamustafa A.T. Sufism: The Formative Period. – Edinburgh: University of California Press, 2007.
7. Külekçi N. Mesnevi Edebiyatı Antolojisi. C. I. – Erzurum: Aktif Yayınevi, 1999.
8. Mevlânâ. Mesnevî. Çev: Veled Çelebi İzbudak, düzenleyen: Abdülbaki Gölpınarlı, II. – İstanbul, 1991a: MEB Yayınları.
9. Mevlânâ. Mesnevî. Çev: Veled Çelebi İzbudak, düzenleyen: Abdülbaki Gölpınarlı, III. – İstanbul, 1991b: MEB Yayınları.
10. Mevlânâ. Mesnevî. Çev: Veled Çelebi İzbudak, düzenleyen: Abdülbaki Gölpınarlı, VI. – İstanbul, 1991d: MEB Yayınları.
11. Muhammad G‘. G‘iyos ul-lug‘at. Jildi 2 . – Dushanbe: Adib, 1988.
12. Ocak A.Y. Kültür Tarihi Kaynağı olarak menâkıbnâmeler. – Ankara, 1992.
13. Rumi J. The Masnawi: Book One. Translated by Jawid Mojaddedi. – UK: Oxford University Press, 2004.
14. Ruzmanova R. Türk Kültürünün Gelişiminde Geleneksel Özbek Millî Törenlerinin Yeri // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli
Araştırma Dergisi 114 (June 2025), 133-154. https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1617756.
15. Ruzmanova R. Аlisher Navoiy g‘azalları ta’sırıda yozilgan 33 nazira // Alisher Navoiy Xalqaro jurnali, 2021, 1, 205-210.
16. Ruzmanova R.U. Ali Şîr Nevâî Şiirlerinde Sanat Tekniklerinin kullanılması // Kardeş Kalemler, 2015, 9(103), 47-51.
17. Ruzmanova R.U. Naziranavislik an’analari haqida // So‘z san’ati xalqaro jurnali, 2020, 3-jild, 2-son, 158-165.
18. Schimmel A. Mystical Dimensions of Islam. – Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1975.
19. Sultanov T., Ablakulova I., Halimova N., Husanova D., Ananth C. and Kumar T.A. Textual Analysis and Computational
Insights into Alisher Navoi's ‘Divan of the AqQoyunlu Admirers’ // 2024 Ninth International Conference on Science
Technology Engineering and Mathematics (ICONSTEM), Chennai, India, 2024, 1-7. doi:
10.1109/ICONSTEM60960.2024.10568828.
20. Sultanov T.I. Ali Şir Nevaî Şiirinin Sadık Bey Sadıkî Sanatına Etkisi. Dil ve edebiyat araştırmaları Uluslararası dergisi, 2018,
18, 277-285.
21. Sultanov T.I. Ali Şîr Nevâyî’nin Eserlerinin Azerbaycan Edebiyatina Etkisi // Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi
(TÜRKLAD), 2023, 7(2), 335-346.
22. Sultanov T.I. Comparative Analysis Of The First Turkic Tazkiras // Alisher Navoi, 2022, vol. 2, issue 2, 147-159.
23. Sultanov T.I. Traces Of Ottoman Turkish In The Chagatai Poems Of Seydi Ali Reis // Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli
Araştırma Dergisi, 115 (September 2025), 301-308. https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1612264
Copyright (c) 2025 «ВЕСТНИК НУУз»

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-ShareAlike» («Атрибуция — Некоммерческое использование — На тех же условиях») 4.0 Всемирная.






.jpg)

2.png)





