OZUQA BO‘YOQLARI(E-171, E-173) TA’SIRIDA KALAMUSH BUYRAK USTI BEZIDA YUZAGA KELADIGAN MORFOFUNKSINAL O‘ZGARISHLAR (EKSPERIMENTAL TADQIQOT ISHI, O‘ZBEKISTON)

E-171, E-173, food colorants, adrenal glands, rats, endocrine system, metabolic changes, cortisol, aldosterone, food additives, toxic effects

Mualliflar

Inson orgnizmiga ta’sir doirasi katta bo‘lgan va ko‘p qo‘llaniladigan oziq ovqat qo‘shimchalarining ta’sir spektrini yoritishda labaratoriya kalamushlari yordamida ayrim organlardagi o‘zgarishlarni aniqlanadi. Buning uchun qon va endokrin tizimidagi o‘zgarishlarni aniqlashni maqsad qilib olib umumiy qon va buyrak usti bezi va jigar uchun taluqli fermentlar va garmonlar tekshiriladi. Agar oziq-ovqat tarkibida bunday ozuqa qo‘shimchalaridan muntazam foydalanilsa organizmga zararli ta’sir qiladi. Buyrak usti bezida E-171 oziq ovqat qo‘shimchasi to‘planadi va kalamush organizmiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Buning oqibatida butun organ tizimi doirasida metabolitik o‘zgarishlari kuzatilmoqda. Oziq ovqatning samaradorligini oshirish, sifati va barqarorligini ta’minlash uchun qo‘shiladigan ozuqa qo‘shimchasi hisoblangan E-171 kalamush organizmi uchun qaytmas o‘zgarishlarni keltirib chiqaradi. Bundan tashqari ozuqa bo‘yogi hisoblangan E-173 ham kalamush oranizmida sezilarli o‘zgarishlarga sabab bo‘lmoqda. Kalamush tanasidagi metabolik jarayonlar ketma-ketligini buzilishiga ta’sir ko‘rsatmoqda. Tajribalar davomida kalamush qon zardobida kortizol va aldesteron konsentratsiyasi oshgan. Bu esa organizmdagi suv balaniga ta’sir qilib natriy va kaliy ionlari nisbatinini ham o‘zgarishiga sabab bo‘lmoqda.