Ijtimoiy-gumanitar fanlar

QORAQALPOQ ANTROPONIMIYASIDA ISMLAR UYG‘UNLIGI FENOMENI: TARIXIY AN’ANA VA LINGVOMADANIY TAHLIL

Antroponimiya, uygʻun ismlar, onomastika, qoraqalpoq tili, turkiy xalqlar, madaniy xotira, nomlash an’anasi.

Mualliflar

Mazkur maqolada qoraqalpoq tilining antroponimik tizimidagi ismlar uygʻunligi (uyqashligi) fenomeni oʻrganiladi. Tadqiqotda arxiv materiallari hamda amaliy kuzatuvlarga asoslangan holda, ismlarning fonetik, morfologik va semantik uygʻunligi, xususan, “gúl”, “nur”, “ay”, “biybi” kabi leksik komponentlar orqali shakllangan antroponimik qatorlar (uygʻun ismlar) tahlil qilinadi. Maqolada uygʻun ismlarning tipologiyasi, ularning shakllanish mexanizmlari hamda ijtimoiy-madaniy ahamiyati yoritiladi. Ushbu fenomen nafaqat qoraqalpoq xalqida, balki boshqa turkiy xalqlar – o‘zbek, tatar, ozarbayjon, boshqird va qozoqlarda ham uchraydi. Ismlarning uygʻun tanlanishi oila ichidagi avlodlar orasidagi uzviylik, madaniy xotira va ijtimoiy yaqinlik belgisi sifatida namoyon bo‘ladi. Shuningdek, maqolada uygʻun ismlarning ijtimoiy identifikatsiya, madaniy merosni uzatish va oila an’analarini saqlashdagi roli tahlil qilinadi. Xulosa qismida ismlar uygʻunligining tizimli ravishda o‘rganilishi, uning sotsiolingvistik funksiyasi va lingvomadaniy belgisi sifatida ilmiy ahamiyati asoslab beriladi