“MUQADDIMATUL ARBA’A” ASARIDAGI MAVZULARNING MUXTASAR TAHLILI

  • Ne’matullo NASRULLAYEV O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi t.f.n., dotsent.
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.69617/uzmu.v1i1.3.1.1463
"Kalit so‘zlar" : Ubaydulloh ibn Mas’ud, fiqh, usul, kalom, adabiyot, falsafa, mantiq, Muqaddimatul arba’a, Tavzih, “Mezonul usul”, Fahriddin Roziy, “Mahsul”, Taftazoniy, “Talvih”.

"Maqola"

maqolada fiqh, usul, kalom, tilshunoslik, adabiyot, falsafa, mantiq kabi bir necha sohalarda mustaqil kitoblar yozgan alloma Ubaydulloh ibn Mas’ud Sadr ash-shari’a va uning “Muqaddimatul arba’a” (“To‘rt muqaddima”) nomli asari haqida so‘z boradi. Bu asar muallifning “Tavzih” nomli mashhur asari tarkibida kelgan. Mazkur muqaddimalar Alovuddin as-Samarqandiyning “Mezonul usul” va Fahriddin ar-Roziyning “Mahsul” kitobidan foydalanib amalga oshirilgan. Asar falsafa, matntiq va kalom ilmiga oid mavzularni qamrab olgan. O‘z o‘rnida ushbu matnga qator olimlar tomonidan sharh, hoshiya va ta’liqalar yozilgan.

References

1. O‘z R Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 72-sessiyasidagi nutqi // Ma’rifat, 2017, 20 sentyabr.
2. Ahmad Dallal. An Islamic Response to Greek Astronomy: Kitāb Taʿdīl hayʾat al‐aflāk of Ṣadr al‐Sharīʿa. Leiden: E. J. Brill. 1995. – 472 p.
3. Ahmet O. Hanefi Fikh Alimleri. Diyanet Vakfi Yayinlari, 2006. – 275 s.
4. Abdulmecid Y. Sadr al-Sharia's Defense of Human. California, 2023.
5. Hadel J. The Ḥanafī-Māturīdī Tradition/ PhD. Harvard University, 2021.
6. Kenan T. Ṣadr al-Sharīʿa and Taftāzānī‟s Discussions of the Issue of the Subject Matter. Beytulhikme Int J Phil 13 (3) 2023.
7. Köksal, Islam hukuk Felsefesı Meselesı-Mukaddımat-ı Erbaa'ya Gırış, 42.
8. Mehmet Boynukalin. Fıkıh usulü alimleri ve eserleri. III-XIII. Hijri yüzyıl. – Istanbul: M.Ü.İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayinları, 2017. – 638 s.
9. Philipp Bruckmayr. The Commentary Tradition on Ṣadr al-Sharīʿa al-Thānī's al-Muqaddimāt al-arbaʿ. Journal of Islamic Philosophy 14:17-64 (2023).
10. Sezayi Bekdemir. Orta Asya'da Hanefiligin Gelisimi Sadrusseria Ubeydullah b. Mes'ud. – Istanbul: Lord Matbaasi, 2017. – 319 s.
11. Wael B. Hallaq. Islam Hukukuna Gırış. – Istanbul: Pınar, 2022. – 304 s.
12. Abdulvahhob Xallof. Usulul fiqh. Tarj. Salohiddin Muhiddin. J. I-II. – T.: Adolat, 1997. – 208 b. J. III-IV. – T.:Movarounnahr, 1999. – 160 b.
13. Abulhasanot Muhammad Abdulhay Hindiy Laknaviy. “Al-Favoid al-bahiya fi tarojim al-hanafiya”. – Bayrut: Dor al-Arqam, 1998. – B. 109.
14. Abdulhakim Shar’iy Jo‘zjoniy. Islom huquqshunosligi. – T.:Toshkent islom universiteti, 2002. – 256 b.
15. Abulhasanot Muhammad Abdulhay Hindiy Laknaviy. Al-Favoid al-bahiya fi tarojim al-hanafiya. – Bayrut: Dor al-Arqam, 1998. – 632 b.
16. Kotib Chalabiy. “Kashf az-Zunun an asomil kutubi val funun”. Tahqiq: Muhammad Sharofiddin. – Istanbul, 1941-1943. J-I. – B. 211,. – B. 498-499.
17. Nosiruddin al-Adhamiy. “Nazmut Tavzih”. M.Boynıkalın. – B. 317.
18. Mahmud Hasaniy. Mansurxo‘ja ibn Maqsudxo‘ja. Majmaul maqsud. – T.: “Adolat”, 2005. – 640 b. II-J. – T.: “Movarounnahr”, 2005. – 536 b.
19. Mo‘minov A. Hanafiy ulamolarning Markaziy Movarounnahr shaharlari hayotida tutgan o‘rni va roli. T. f. d. dis. Avtoref. – T.: TIU, 2003. – B. 31-35.
20. Muhammad al-Qurashiy. Al-Javohir al-muziya fi tabaqot al-hanafiya. J. I-V. – Qohira: Maktaba Hajr li-t-tib’ot va-n-nashr, 1413/1993. – J. II. – 3326 b.
21. Nazmi Muxtasar al-Viqoya. Nashrga tayyorlovchi: Nasrullayev N. – Toshkent: “Hilol-Nashr”, 2016. – 288 b. + 409 faksimele.
22. Rashid Zohid., Akram Dehqon. Muxtasar. –T.: Cho‘lpon, 1994. – 336 b.
23. Saloh Muhammad Abu al-Hojning “Muntahiy al-Niqoya a’la Sharh al-Viqoya”. J. III. – Ummon: Muassasa al-varoq, 2006. – 716 b.
24. Sa’id Abdulatif Fuda. Hoshiyatani ala sharh al-muqaddimat al-arba’ li Sadrish shari’a. – Al-Urdun: Al-Aslin, 2021. – 192 b.
25. Ubaydulloh ibn Mas’udning “Sharhul Viqoya” asari [Matn]. A. O‘rozov va B.Amonov / (Tahorat kitobi). – T.: “Qamar media” nashriyoti, 2022. – 204 b.
26. Hamidulla Aminov., Soatmurod Primov. Hanafiy fiqhi tarixi, manbalari va istilohlari. – T.: “Movaraunnahr” nashriyoti, 2017. – 400 b.
27. Hoji Xalifa. Kashf az-zunun an asomil-kutub val-funun: 2 jildli. – Bayrut. Dor Ihya at-turos al-arabiy, 2001. – 1023 b.
28. Muhammad Sodiq M.Yusuf. Kifoya. – T.:Hilol-Nashr, 2014. – 584 b.
29. Muhammad Sodiq M.Yusuf. Usulul fiqh. – T.:Hilol-Nashr, 2021.–592 b.
Nashr qilingan
2024-03-15