PRUNE DVARF VIRUSNI GILOS O‘SIMLIGI BARGINING PIGMENT MIQDORIGA TA’SIRINI ANIQLASH

  • Gulmira AMINDJONOVA Voxid FAYZIYEV Chirchiq davlat pedagogika universiteti professori mudiri, b.f.d, Samarqand davlat veterinariya meditsinasi, chorvachilik va biotexnologiyalar universiteti Toshkent filiali tayanch doktoranti
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##: https://doi.org/10.69617/nuuz.v3i3.1.1.5078
"Kalit so‘zlar" : Olxo‘ri pakanaligi virusi, fitopatogen viruslar, spektrofotometr, tetrapirol, fotosintez, xlorofil-a, xlorofil-b, karatinoid.

"Maqola"

Xlorofill o‘simlik hujayrasidagi eng muhim organoidlardan biridir. Virusli infeksiyalar hujayra ichi infeksiyalari hisoblanib, asosan o‘simlik hujayrasida fotosintetik apparat hisoblangan xlorofill miqdorining miqdorini kamayishiga olib keladi. Olxo‘ri pakanaligi virusi (Prune dvarf virus - PDV) ham ana shunday o‘simlikning morfo-fiziologik jarayonlariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi va unda barg pigmentlarining yemrilishiga sabab bo‘ladi. Ushbu maqolada PDV bilan turli darajada kasallangan Prunus avium o‘simligi barglaridagi pigment miqdoriga ta’siri o‘rgnilgan bo‘lib, tadqiqotlar natijasida virusli infeksiya bilan kasallanish darajasi ortgan sayin, o‘simlik bargidagi pigment, ayniqsa, xlorofill “a” pigmentining miqdori nazoratga (25,642 mg/ml) nisbatan kuchsiz zararlanishda 1,5 marta (16,457 mg/l), oʻrtacha zararlanishda 2,2 marta (11,386 mg/l), kuchli zararlanishda esa 2,8 marta (9,073 mg/l) kamayib borishi aniqlandi.

References

Whole Genome Characterization of Prunus Necrotic Ringspot Virus and Prune Dwarf Virus Infecting Stone Fruits in Russia. Chirkov, S., Sheveleva, A., Tsygankova, S., ...Petrova, K. Mitrofanova, I.Horticulturae., 2023, 9(8), 941

Amindjonova G.K., Olxo‘ri pakanaligi virusining (PDV) kasallik alomatlari va ahamiyati. Academic research in educational sciences, 2(12), 2023 149-155 b.

To‘rajonova E.E., Jovliyeva D.T.,Tog‘ayev S.A., “Kartoshka x-virusining Datura Stramonium o‘simligi bargi karotinoid miqdoriga ta’sirini o‘rganish”. «2020 yil – Ilm-ma’rifat va raqamli iqtisodiÿtni rivojlantirish yili» professor o‘qituvchi va yosh olimlarning III masofaviy ilmiy-amaliy konferensiyasi. Toshkent.2020;1046-1049. 4. Fayziev VB, Jovlieva DT, Juraeva UM, Shavkiev JM, Eshboev FM (2020). Effects of PVXN-UZ 915 necrotic isolate of Potato virus X on amount of pigments of Datura stramonium leaves. J. Crit. Rev. 7(9): 400–403

Fayziyev V.B., Jovliyeva D.T., E.E.To‘rajonova “Kartoshka X virusining Datura stramonium o‘simligi bargidagi xlorofill miqdoriga ta’sirini o‘rganish”. “Agrar sohani istiqbolli rivojlantirishda tejovchi innovasion texnologiyalardan samarali foydalanish” mavzisudagi xalqaro ilmiy anjuman to‘plami. Andijon. 2019. 1: 291-294.

Hassani Mehrabon A., Dullamans A M. va barcha. Alstroemeria sariq nuqta virusi (AYSV): o‘sib borayotgan Evroosiyo to‘plamidagi yangi ortotospovirus turi. Virusologiya arxivi. 2019; 164:117–126

Ȫzturk Y, Cevik B. Genetic diversity in the coat pro- € tein genes of Prune dwarf virus isolates from sweet cherry growing in Turkey. Plant Pathol J. 2015;31: 41–49.

Nayek S., Choudhury IH, Jaishe N., Roy S. Har xil ekstraksiya qiluvchi erituvchilar yordamida keng tarqalgan ferm turlaridan xlorofillar va karatenoidlarning spektrofotometrik tahlili. Internet-ilmiy kongresslar, Kimyoviy fanlar jurnali. 2014; 63-69.

Myrta, A. and Savino, V. 2008. Virus and Virus-Like Diseases Of Cherry In The Mediterranean Region. Acta Hortic. 795:891- 896

Вахабов А.Х. Характеристика наиболее распространенных фитовирусов в экологических условиях Узбекистана: Дис....доктор. биол. наук. – Киев: Институт Микробиологии АН УР, 1989. c - 254.

FAOSTAT (2018). Crops and livestock products. Available at: http://www.fao.org/faostat/en/Accessed 29th September 2021

https://lektrava.ru/encyclopedia/al

https://www.agro.uz/

Nashr qilingan
2024-11-06